Çanakkale Valisi Doç. Dr. Ömer Toraman, Tarihi Alanda görev yapan ancak Anayasa Mahkemesi kararıyla Ağustos ayında görevleri sona eren Alan Kılavuzlarının görevlerine 2027 yılına kadar devam edebileceklerini duyurdu. 

Anaya Mahkemesinin iptal kararının Alan Kılavuzlarına yönelik olmadığı, tam tersine Tarihi Alan Başkanlığının yetkilendirme işlemine yönelik olduğu açıklandı. 

Çanakkale'de uzun yıllardır devam eden Alan Kılavuzluğu sistemi, 2021 yılında kanunlaşmıştı. Tarihi Alan Başkanlığı, bu kanuna ‘Alan Kılavuzlarının Alan Başkanlığının usul ve esaslarına göre belirleneceği’ maddesini de eklettirdi. Bu maddeye itiraz eden Turist rehberleri, dava açtı. Yerel mahkeme, Danıştay derken son olarak davanın taşındığı Anayasa Mahkemesi, Alan Başkanlığının usul ve esas belirlemesinin uygun olmadığını belirterek bu maddenin yeniden düzenlenmesi için “1 Ağustos 2024” tarihine kadar süre verdi. Yasal düzenlemeyi yapması gereken Tarihi Alan Başkanlığı, herhangi bir girişimde bulunmayınca 1 Ağustos 2024 tarihinden itibaren 206 alan kılavuzu, tarihi alandan ayrılmak zorunda kaldı.

Konu Ankara'ya taşındı

Konunun peşini bırakmayan Alan Kılavuzları, Bakanlardan Milletvekillerine kadar Ankara'da çalmadık kapı bırakmadı. Girişimler sonuç verdi, Anayasa Mahkemesi kararının Alan Kılavuzlarını değil Alan Başkanlığını bağladığı sonucuna varıldı. 

Anayasa Mahkemesi, "Çalışma hakkı kapsamında herhangi bir faaliyette bulunmanın sınırlarının belirlendiği durumlarda bu sınırların neler olduğunun ve hangi şartları taşıyan kişi ya da teşebbüslerin bu alanda faaliyette bulunacağının kanunla düzenlenmesi zorunludur. Ancak kurala alan kılavuzu olarak kabul edilebilmek için hangi nitelik ya da niteliklerin aranacağı düzenlenmemiş, bu konudaki takdir bütünüyle Başkanlığa bırakılmıştır. Kuralla alan kılavuzlarının yetkilendirilmesi konusundaki ölçütlere ilişkin yasal çerçeve belirlenmeksizin yürütme organına sınırları ve kapsamı belirli olmayan bir yetki tanınması çalışma hakkının kanunla sınırlanması ilkesiyle çelişmektedir. Açıklanan nedenlerle kural, Anayasa’nın 13. ve 48. maddelerine aykırıdır. İptali gerekir." kararı vermişti. Çanakkale Valisi Doç Dr. Ömer Toraman, bu kararın görevdeki mevcut Alan Kılavuzlarını bağlamadığını, Anayasa Mahkemesinin kararlarının geriye dönük işletilemeyeceğini belirtti. Açıklamada, "İptal kararının gerekçesinde yer alan değerlendirmelerin ilgili Kurum yetkilendirme işlemlerine yönelik yasal çerçevenin belirlenmesi şeklindeki mevzuatsal düzenlemelere ilişkin olduğu ve kararın alan kılavuzlarının yetkisinin geri alınması veya bu şekilde yorumlanabilecek herhangi bir hususta iptale yönelik olmadığı" ifade edilirken, Anayasanın 153. maddesinin 5. bendinde "İptal kararları geriye yürümez" hükmü hatırlatıldı. 

Vali Doç. Dr. Ömer Toraman, 01 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe giren Anayasa Mahkemesi iptal kararından önce, mevzuata uygun olarak yapılan sınav neticesinde 206 Alan kılavuzuna 01 Ocak 2023 tarihinden 31 Aralık 2027 tarihine kadar yetki verildiğini, mevzuatın yürürlükte bulunduğu tarihte yapılan işlemlerin geri alınamayacağı da dikkate alınarak, 206 alan kılavuzunun yetki sürelerinin sonuna kadar işlem yapmalarının uygun olduğunu açıkladı.